2025 жылдың алғашқы жартыжылдығында Қазақстанға 6 755 этникалық қазақ көшіп келіп, ресми түрде қандас мәртебесін алды. Бұл туралы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі хабарлады.
Министрлік мәліметіне сәйкес, 1991 жылдан бері тарихи отанына оралған этникалық қазақтардың жалпы саны 1 млн 154,8 мың адамға жетті.
Қандастардың географиялық келуі:
2025 жылы Қазақстанға оралған этникалық қазақтардың басым бөлігі төмендегі елдерден келген:
-
Қытай Халық Республикасы – 45,1%
-
Өзбекстан – 41,7%
-
Түрікменстан – 5,4%
-
Моңғолия – 2,8%
-
Ресей Федерациясы – 2,4%
-
Басқа елдерден – 2,6%
Қоныс аударушылардың жасы мен білімі:
Биылғы 1 шілдедегі жағдай бойынша:
-
59,8% — еңбекке қабілетті жаста
-
31% — еңбекке қабілетті жастан төмен
-
9,2% — зейнеткерлік жаста
Ал олардың білім деңгейі мынадай бөліністе:
-
16% — жоғары білімді
-
27,1% — арнаулы орта білімді
-
54,6% — жалпы орта білімді
-
2,3% — білімі жоқ
Қоныстандыру өңірлері мен квоталар:
Қандастарды тиімді орналастыру үшін еңбек ресурстары жетіспейтін бірнеше облыс анықталған. Олар:
-
Ақмола, Абай, Қостанай, Павлодар, Атырау, Батыс Қазақстан, Шығыс Қазақстан және Солтүстік Қазақстан облыстары
2025 жылға арналған қоныстандыру квотасы — 2 309 адам, ал 1 шілдеге дейін бұл өңірлерге 1 092 қандас қоныс аударған.
Мемлекеттік қолдау шаралары:
Қоныс аударушыларға төмендегіше мемлекеттік қолдау көрсетілуде:
-
Көшуге арналған біржолғы жәрдемақы: 70 АЕК (шамамен 275,2 мың теңге) – отағасы мен отбасы мүшелеріне
-
Тұрғын үй жалдау және коммуналдық төлемдерге өтемақы: ай сайын 15–30 АЕК (шамамен 59–118 мың теңге) көлемінде, бір жылға дейін
2025 жылдың алғашқы жартысында 494 қандасқа әртүрлі қолдау түрлері көрсетілді, олардың ішінде 188 адам тұрақты жұмыспен қамтылды.
Тұрғын үй мәселесі және жаңа қолдау тетігі:
Қоныс аударушылардың тұрғын үй мәселесін шешу үшін экономикалық ұтқырлық сертификаты енгізілген. Бұл сертификат:
-
Тұрғын үй сатып алу, салу немесе
-
Ипотекалық несиеге бастапқы жарнаны жабу үшін беріледі
-
Бір реттік, қайтарымсыз көмек
-
Мөлшері: тұрғын үй құнының 50%-на дейін, бірақ 4,56 млн теңгеден аспайды
Бұл бастама жұмыс берушілерді ынталандыру және ерікті қоныс аударуды қолдау мақсатында жүзеге асырылып отыр.
Айта кетейік, Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрі Светлана Жақыпова бұған дейін қандастарды қолдаудың жаңа тәсілдері енгізілетінін хабарлаған болатын.
