Қазір сіздермен сүйікті қаламыз жайлы топ қызықты мәліметтермен бөліскіміз келіп жатыр. Алдағы уақытта білейін деп жатқан ақпаратты бұрын-соңды естімегендеріңізге сенімдіміз. Ендеше кеттік:
1. Қаскелеңнің тарихы 19 ғасырдан басталады. Қазіргі қала 1857 жылы пошта пикеті ретінде құрылды. Онда 40 қызметші казак болды. 1860 жылы оның орнына Любовинский деп аталатын көшірме салынды.
2. Любовинский ауылындағы алғашқы ғимараттардың бірі Жетісудың әскери губернаторы Мелания Фоминична Колпаковскаяның жеке қаражатына салынған шіркеу болды.
3. “Қаскелең” атауы 1901 жылы берілген. Бірақ 17 жылдан кейін ауыл Троицкое (Троицкое) болып өзгертіліп, 1929 жылы Қаскелең ауылы болып қайта құрылды.
4. 1998 жылға дейін қазіргі Қарасай ауданы Қаскелең ауданы деп аталды.
5. “Қаскелең” топонимінің шығу тегі туралы бірнеше нұсқа бар. Танымал нұсқалардың бірі – бұл атау жоңғар батырының есімімен байланысты. Кейін белгілі болғандай, Қаскелең жерінің атауы 19-20 ғасырларда таңғажайып метаморфозға ұшыраған. Қазақ аңыздары бойынша батыр Қаскелеңнің тамыры қазақ болған. Мүмкін оны жоңғарлар бала кезінен тұтқынға алған немесе қазақтың тұтқындағы кәнизактың ықпалды Нойон Хореннің ұлы болған шығар. Жоңғарлар арасында да, қазақтар арасында да осындай шатыс көп болды.
6. Бір кездері Қаскеленде алғашқы салынған ғимараттарды қиратқан үлкен жер сілкінісі болды. Жер сілкінісі 1887 жылы 8 мамырда болған. Содан кейін 57 тас құрылым мен 170 ағаш қирады.
7. Қаладағы ең маңызды және көне ескерткіш – 19 ғасырда сол кездегі генерал-губернатор Меланияның әйелі Фоминична Колпаковскаяның жеке ақшасына салынған Әулие Михайловский (немесе Михайло-Архангельск) ғибадатханасы.
8. Қаланың басты көрікті жерлерінің бірі – Наурызбай батыр ескерткіші. Ескерткіш батырдың 300 жылдығына орай Қаскелеңге кіретін (шығатын) табиғи төбенің басында орнатылды.
9. 1896 жылы ауылда 1683 адам тұрды. Содан кейін ауылда шіркеу, приход мектебі, әскери кеңсе, екі нан сақтау орны, 13 сүт дүкені, 3 қонақ үй, 1 қоғамдық алкоголь мекемесі, 5 шай дүкені болды.
10. Қаскелең – Алматы облысындағы халық саны бойынша екінші қала және шағын қалалар (Жезқазған, Балқаш, Жаңаөзен, Кентау) арасында бесінші орында.
11. Қаскелең – ірі сауда қаласы. Қала аумағында 10-нан астам ірі өнеркәсіптік кәсіпорын жұмыс істейді, 58 қоғамдық тамақтандыру нысаны тіркелген, 6 базар, 58 жүз, 17 дәріхана, 470 дүкен жұмыс істейді. Қалада 5 колледж, 8 мектеп бар, сонымен қатар Сүлейман Демирель атындағы университет орналасқан.
12. Қаскелендегі алғашқы мектеп 1867 жылы отставкадағы офицер Алексей Кудриннің ақшасына салынған.
13. Абай атындағы алғашқы қазақ мектебі Қаскелең қаласында 1937 жылы ашылған.
14. 1957-58 жылдары Абай атындағы мектепте Қазақстанның Тұңғыш Президенті Нұрсұлтан Назарбаев оқыды.
