ҚР Парламенті Мәжілісінің депутаты Руслан Берденов ойын бизнесіне қатысты жаңа заң күшіне енген кезде қандай өзгерістер күтетіні туралы пікір білдірді, деп хабарлайды kaskelen.kz тілшісі.
Депутат Руслан Берденовтың айтуынша, Қазақстанда құмар ойындар мен ставкаларды ұнататындар өте көп, ал ресми статистика мәселенің шынайы ауқымын көрсетпейді. “Сандар әр түрлі – жылына 1–ден 4 трлн теңгеге дейін адамдар букмекерлік кеңселер мен казиноларға ақша жұмсайды. Менің ойымша, бұл жалпы казино салымдарының шамамен 15% құрайды. Букмекерлік кеңселер (жалпы салымдардың 85%) қол жетімді, олар онлайн режимінде жұмыс істейді. Егер банктердің транзакциялары бойынша қарайтын болсақ, көптеген танымал қазақстандық банктерде букмекерлік кеңселер бірінші орында тұр. Бізде тіпті мектеп оқушылары да ойнайды. Білім министрлігінің мәліметінше, мектептегі оқушылардың шамамен 20%-ы құмар ойындармен таныс”, – дейді ол.
Егер өткен жылдардағы статистикамен салыстырсақ, Берденов атап өткендей, 2017 жылы ойын айналымының ресми көрсеткіштері жылына 15-16 млрд теңгені құрады. Ал 2022 жылы айналым 500 млрд теңгеге жетті. 2023 жылы ол триллион теңгеден асты. Бұл тек ресми мәліметтер бойынша келтірілген деректер.
“Заң өте маңызды, дегенмен кейбір сарапшылар ойыншылардың “көлеңкеге“ кететінін айтып, процесті одан да мұқият бақылау қажет болады деп болжайды. Оңтүстік Корея немесе Қытай сияқты көптеген елдер ойынға мүлдем тыйым салды. Өзбекстанда, Қырғызстанда да ойындарға тыйым салынады. Тіпті ойын–сауықтың үстемдігімен танымал Монако сияқты қалаларда да жергілікті тұрғындарға ойын ойнауға тыйым салынған. Казиноға тек туристер келеді“, – деді депутат.
Мәжілісмен атап өткендей, қазір барлық ойын бизнесі Мемлекеттік кірістер жүйесімен интеграциялануы тиіс.
“Енді біз құмар ойындары бар мекемелер мен ресурстардың айналымын бақылайтын боламыз. Бұл ел үшін өте маңызды“, – деді депутат.
Спикер бөліскен инсайдерлік ақпарат бойынша бүгінде Қазақстанда миллионға жуық адам белсенді ойнайды.
Руслан Берденов заң күшіне енгеннен кейін күтілетін негізгі өзгерістерге егжей–тегжейлі тоқталды.
Депутаттың айтуынша, букмекерлік кеңселер мен тотализаторларды көрнекі жарнамалауға тыйым салынады. Қазір барлық жерде агрессивті жарнама барын атап өтті.
“Біз жарнаманы 90-95% алып тастадық. Ол тек спорттық арналар мен іс-шараларда, сондай-ақ осындай бағыттағы мекемелерде қалды. Шектеулер букмекерлік кеңселерге әсер етті: олар оқу және діни мекемелердің жанында болмауы керек“, – деп атап өтті спикер.
Депутат борышкерлермен күресін “кішкентай жеңіс“ деп атады.
“Борышкерлер тізілімінде шамамен 3 млн 600 мың адам бар. Қарыздары, несиелері бар адамдар. Әдетте осы санаттағы азаматтардың ойыншылары. Заң күшіне енген кезде адамдардың бұл санатына ойнауға тыйым салынады. Әскери қызметшілерге де, мемлекеттік қызметшілерге де тыйым салынады, бұл жұмыстан шығарылу қаупі бар. Жамбыл облысындағы әкімдікте бухгалтер 180 млн теңге ұрлап, оларды ставкаға жұмсаған. Қызылорда және Ақтөбе облыстарында осындай жағдайлар бар. Ойын мекемелеріндегі шенеуніктер үлкен соманы қояды“, – дейді Берденов.
Мәжіліс депутаты мемлекеттік қызметшілер үшін құмар ойындарға тыйым салу туралы Заңның нормасына жеке тоқталды.
“Мемлекеттік қызметші өз жұмысында адал болуға тиіс. Ол өзі үшін ғана емес, өз елі үшін де жауап береді. Бірақ соңғы уақытта біз бұл ұғымның құнсызданғанын байқадық. Ведомстволарда лауазымдарды атқаратын адамдар ойнамауы тиіс. Бірақ мемлекеттік қызметшілердің қатысуымен болған ірі істер туралы жаңалықтар жиі келіп тұрады. Осылайша, мемлекеттік кірістер агенттігінің 17 қызметкері казино арқылы соманы жүйелі түрде “ақтады“, – деп қоса кетті.
Депутат сонымен қатар заң құмар ойындарға тұрақты ақша сомасын қажет ететіндіктен әскери қызметкерлер арасында қайғылы және өрескел жағдайлардың ағынын тоқтатады деп үміттенеді.
“Мен әлімжеттік бар әскери мекемелерде болдым, жастар ақша жинайды, үлкендер оны ұтылады. Бұл ҰҚК-де, ІІМ–де және шекара үйлерінде. Өткен жылы ҰҚК Академиясының студенті ставкаларға байланысты асылып өлген жағдай болды. Бұл адамдар өз елін қорғауы керек. Біз оларды ойынға тәуелділіктен құтқарамыз. Мен студенттермен кездестім, кездесулерге қатысқан шамамен 5-6 мың адамның 30%–ы ойнағанын мойындады. Тіпті қыздар да ойнайды“, – деп атап өтті мәжілісмен
8 шілдеде Қасым–Жомарт Тоқаев ойын бизнесі мәселелері жөніндегі заңға қол қойды. Ол лудоманиямен күресуге ықпал етеді деп күтілуде.
Жаңа құжатқа сәйкес, 21 жасқа толмаған қазақстандықтарға онлайн–казиноларды пайдалануға және құмар ойындарға қатысуға тыйым салынады.
