Алаяқтар басшылардың жалған аккаунттары арқылы жұмыс істейтін жағдайлар жиілеп кетті. Қазақстанның ішкі істер министрлігінде, қаскүнемдер қазақстандықтардың деректеріне қалай қол жеткізетінін түсіндірді.
Соңғы уақытта алаяқтар белгілі бір мемлекеттік органдар басшыларының, сондай-ақ ірі жеке ұйымдардың жалған аккаунттарын құрған жағдайлар жиілеп кетті. Бағыныштыларға құқық қорғау органдарының қызметкерлері олармен байланысады және билік өкілдерінің барлық талаптарын орындау қажет болады деп хабарлайды.
Бірақ бірқатар манипуляциялардан кейін бағыныштылардың атына алаяқтар несиелер рәсімдейді.
ҚР ІІМ редакцияның ресми сұрауына түсіндіргендей, алаяқтар WhatsApp мессенджерлерінде зиянды сілтемелер жіберу арқылы белгілі бір ұйымның байланыстарын алады, мысалы, конкурсқа қатысып отырған балаға дауыс беруді сұрайды.
“Мессенджер пайдаланушысы осы сілтеме арқылы өткеннен кейін, алаяқтар WhatsApp қосымшасына қашықтан қол жеткізе алады, сол жерден осы пайдаланушының барлық контактілері жүктеледі. Алаяқтардың әрекеттері нәтижесінде 2023 жылы азаматтарға 11,8 млрд теңге шығын келтірді. Сол жылы қабылданған шаралармен азаматтарға келтірілген залалды өтеу 253 млн теңгеден астам сомаға қамтамасыз етілді“.
ҚР Ішкі істер министрлігі интернет–алаяқтық жағдайларының жиілеуіне және жаңа алаяқтық схемалардың пайда болуына байланысты құқық қорғау органдары азаматтардан мұқият болуды, белгісіз абоненттік нөмірлермен диалогқа түспеуді, белгісіз сілтемелер бойынша өтпеуді, сондай-ақ ешбір жағдайда белгісіз банктік шоттарға ақша қаражатын аудармауды және барлық күдікті фактілер туралы “102” арнасына дереу хабарлауды сұрайды.
“Алаяқтардың құрбаны болмау үшін келесі талаптарды орындау қажет: мессенджерлерде, әлеуметтік желілерде және басқа веб–мекенжайларда күдікті сілтемелер арқылы өтпеу. Егер сіз сілтеме бойынша өтсеңіз, WhatsApp мессенджерінің параметрлерінде барлық байланыстырылған құрылғыларды дереу өшіруіңіз керек. Бейтаныс абоненттердің бейне қоңырауларына жауап бермеңіз. Сіз алаяқтарды ұстау үшін қандай да бір арнайы операцияларға қатысқаныңызға алаяқтарға сенбеңіз. Құқық қорғау органдары телефон арқылы ешқандай операция жасамайды. Жеке сипаттағы ақпаратты және банктік деректемелерді, парольдерді, кодтарды және өзге де жеке деректерді ешкімге бермеуге тиіс“.
ҚР Ішкі істер министрлігі Министрлік ҚР ІІМ интернет–алаяқтықтарға қарсы іс-қимыл жөніндегі міндеттерді тиімді шешу мақсатында 2023-2025 жылдарға арналған киберқылмысқа, оның ішінде телефон және интернет–алаяқтықтарға қарсы іс-қимыл жөніндегі ведомстволық бағдарлама іске асырылып жатқанын атап өтті.
Оны іске асыру шеңберінде ұйымдастырушылық және профилактикалық сипаттағы шаралар қабылданады.
Байланыс операторларымен “шетелдік“ фрод–қоңырауларды бұғаттау бойынша өзара іс-қимыл жасау кезінде мұндай қосылыстардың 46,5 млн жағдайы орын алды. Нәтижесінде 2023 жылы банк қызметкерлерінің атынан алаяқтық саны 1/3-ке азайды.
Сонымен қатар, өңірлерде “Киберпол“ мамандандырылған топтары жұмыс істейді. Олар 2023 жылы мыңға жуық адамды ұстады және қылмыстық жауапкершілікке тартты.
“Ағымдағы жылы Интернет желісінің мониторингі кезінде ҚР Мәдениет және ақпарат министрлігіне 13,8 мың интернет–ресурстарды бұғаттау үшін анықталды және берілді. Оның ішінде алаяқтық белгілері бар 5,3 мың, есірткі қылмысы желісі бойынша – 1,3 мың, экстремистік сипаттағы – 4,3 мың“.
ҚР Ішкі істер министрлігі сонымен қатар, мессенджерлерде (WhatsApp, Telegram, Instagram және басқалары) сайт әкімшілеріне алаяқтық сілтемелер туралы тікелей хабарлайтын арнайы cyberbot топтарын құрды.
Құқық қорғау органдары халық арасында түсіндіру жұмыстарын жүргізеді. Биыл 6,5 мыңнан астам профилактикалық материалдар жарияланды. Сондай-ақ, қоғамдық орындарда буклеттер орналастырылады. Сонымен қатар, халықаралық ынтымақтастықты нығайту шаралары қабылдануда.
“Қазақстанның Еуропа Кеңесінің компьютерлік қылмыстар туралы конвенциясына қосылуы туралы мәселе шешіліп, тиісті шақыру алынды. Ратификацияланғаннан кейін біздің еліміз 69 елмен өзара әрекеттесе алады“.
ҚР Ішкі істер министрлігі сондай-ақ, осы жылдың наурыз айында мемлекеттік органдар мен жеке сектордың қатысуымен Қазақстан Парламенті Мәжілісінің (Заңнама және сот–құқықтық реформа комитеті) депутаттары жанынан өткен тақырыптық отырыста киберқылмысқа, оның ішінде интернет–алаяқтыққа қарсы күрестің өзекті мәселелері қаралды.
Отырыс ұсынымдарының жобасына алаяқтық жасау тәуекелдерін азайтуға, сондай-ақ халыққа кредит беру кезінде ІІМ-нің ұсыныстары енгізілді.
