ҚР Мемлекеттік кірістер комитетінің мәліметінше, 2024 жылдың басынан бері ел бюджетіне 4,358 трлн теңге салық түскен. Бұл көлемнің 39,9%-ы табыс салығы (корпоративтік және жеке тұлғалар) есебінен қалыптасты. Сонымен қатар бұл төлемдердің осындай жоғары үлесіне қарамастан, қазақстандықтардың салықтары мемлекеттің барлық шығынын жабуға жеткіліксіз.
Өңірлер бойынша кірістердің ең көп бөлігі Алматыға тиесілі – 1,3 трлн теңге немесе жалпы көлемнің 29,1 пайызы. Салыстыру үшін: 577,7 млрд теңге – Астанадан, 140,1 млрд теңге Шымкенттен түскен.
Жиналған ақша қайда жұмсалады?
Азаматтар мемлекеттік және қоғамдық қажеттіліктердің жұмыс істеуін қамтамасыз ету үшін салық төлейді. Демек бұл ақша әдетте маңызды әлеуметтік салаларды қаржыландыруға тікелей жұмсалады.
“Салықтар – қазіргі қоғамда өмір сүру мүмкіндігі үшін төлейтін баға. Біз салық төлеудің маңыздылығын түсінуіміз керек… Салықтарды төлеу арқылы біз балаларымыздың лайықты болашағына кепілдік береміз.
Осылайша, елдің дамуына өз үлесімізді қосамыз”, – делінген дереккөздің хабарламасында. Осылайша, мемлекеттік бюджеттен түсетін салықтар әдетте келесі мақсаттарға бөлінеді:
- білім беру – осы қаражат есебінен мектептер, университеттер, оқыту және ғылымды дамыту бағдарламалары қаржыландырылады, оқытушылардың жалақысы төленеді;
- денсаулық сақтау – медициналық мекемелерді қолдау, дәрі-дәрмекпен қамтамасыз ету, халықтың денсаулығын жақсарту жөніндегі бағдарламаларды қаржыландыру жүзеге асырылады;
- әлеуметтік қорғау – салық қаражаты есебінен аз қамтылғандарға көмек, зейнетақымен қамсыздандыру, түрлі жәрдемақылар және басқа да әлеуметтік бағдарламалар ұйымдастырылады;
- инфрақұрылым – салық төлеушілердің ақшасы жолдарды, көпірлерді, электр станцияларын, су құбырларын және басқа да қоғамдық мақсаттағы нысандарды салуға және оларға қызмет көрсетуге бөлінеді; қорғаныс – елдің қауіпсіздігін қамтамасыз ету қаржыландырылады;
- мәдениет және спор – мәдени іс-шараларды, спорттық бағдарламаларды және мәдени мұра нысандарын қолдау және дамыту жүзеге асырылады. Бұл салалар қоғамның жұмыс істеуіне, дамуына және азаматтардың өмір сүру сапасын сақтауға мүмкіндік беретін салық қаражатын жұмсаудың негізгі бағыттары саналады.
Еске сала кетейік, қазақстандықтар жергілікті бюджеттердің жұмсалуын бақылап, қаржының сапалы жұмсалуын бақылай алады.
